کد مطلب:106423 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:226
[صفحه 210] از خطبه های آن حضرت (ع) است. شبهه رابه این دلیل شبهه نامیده اند كه بظاهر شبیه و مانند حق است بدین سبب افراد كم خرد در تشخیص حق از باطل به شبهه می افتند، اما دوستان روشنایی یقین و نشانه خداوندی راه را می پیمایند. در مقابل دشمنان خدا كه دعوتشان در برابر شبهه به سوی گمراهی و دلیلشان كوری است، مردم را به گمراهی و ضلالت می افكنند. پس هر كه از مرگ ترسید از چنگال آن رهایی نیافت، و هر كس جاوید ماندن را دوست داشت، بقا و جاودانگی به او بخشیده نشد. سخن امام (ع) در این خطبه مشتمل بر دو فصل است: یك فصل از آغاز خطبه تا جمله ودلیلهم العمی است و فصل دوم باقیمانده خطبه را در برمی گیرد. فصل اول خود دو قسمت است: قسمت اول در بیان وجه تسمیه شبهه است و قسم دوم در چگونگی حال مردم با توجه به شبهه. امام قسم اول: شبهه آن است كه یا بظاهر حق جلوه كند و یا در محتوا حق و در ظاهر باطل بنماید و یا هم به ظاهر و هم در محتوا جلوه حق دارد. به همین لحاظ حضرت كلام را به صورت حصر بیان فرموده و لفظ انما را آورده است. قسم دوم: موضع گیری مردم نسبت به شبهه موضعی دوگانه است، زیرا مردم یا دوستان خدا و یا دشمنان اویند. جانهای دوستان خدا به نور یقین درخشان و به چراغ نبوت در پیمودن راه راست روشن است. و به وسیله روشنی اندیشه در تاریكی شبهات هدایت شده اند و از پرتگاههای نادانی و هواپرستی بركنارند چنان كه خداوند متعال در این زمینه فرموده است: یسعی نورهم بین ایدیهم و بایمانهم بشریكم الیوم جنات تجری من تحتها الانهار. هدایت حقیقتی است كه باید جهت آن را رعایت و به سمت ویژگیهای آن حركت كرد. منظور از عبارت امام (ع) كه روشنی آنها درباره ترك شبهه، یقین آنها و راهنمایی شان خود جهت هدایت است، با توضیح فوق روشن كردید. سپس می فرماید: ولی دشمنان خدا به چیزی، جز گمراهی فرا نمی خوانعد و بر مقصد استواری دلالت نمی كنند. دعوت آنها گمراه كردن مردمان از راه حق است و عقاید آنان دلیل قابل اعتمادی نیست. خود می پندارند كه به راه راست می خوانند ولی در حقیقت شبهه ای است كه از كوری دیده دلشان در نفس خود از مطالعه نور حق و تیرگی افكارشان دارند. هر كس دعوت آنان را از روی اشتباه به گمان این كه راه حق است قبول كند به گمراهی می افتد. و من لم یجعل الله له نورا فما له من نور. فصل دوم كلام حضرت فماینجو.... آن كه از مرگ ترسید نجات نیافت و آن كه طالب بقا بود جاوید نماند. موید سخن ا مام (ع) فرموده حق تعالی است: قل ان الموت الذی تفرون منه فانه ملاقیكم اینما تكونوا یدر ككم الموت. منظور از فرموده امام (ع) یادآوری ناپایداری خوشیها، و ایجاد ترس در افراد غافل، و زمینه سازی برای بیزاری از دوستی چیزهایی است كه بناچار روزی از بین خواهند رفت. تا شنوندگان در صورت زیاد شدن توفیق و به دست گرفتن مهار خرد، آماده عمل كردن به امور اخروی شوند. زیرا ترس از مرگ و یا دوست داشتن بقا، در نجات یافتن از چنگال مرگ تاثیری ندارند. چه این كه مرگ امری ضروری است. احتمال سومی نیز هست و آن این كه فصل دوم سخن امام (ع) مربوط به مطلبی باشد كه پیش از فصل اول بوده و ارتباط فصل دوم به آن پیوستگی زیبایی را بوجود آورده است.
صفحه 210.